©
آيين‌نامه اخلاق حرفه‌اي كانون مشاوران اعتباري و سرمايه‌گذاري بانكي
مقدمه
امروزه با توجه به پيشرفت‌هاي تكنولوژيكي و گسترش روز افزون علوم در تمام زمينه‌ها، آسيب‌هاي جدي و جبران‌ناپذيري بر محيط زيست و كيفيت زندگي وارد شده و اخلاق، فرهنگ و محيط اجتماعي انسان با مخاطراتي جدي مواجه شده است.
مطالعات نشان مي‌دهد كه در اعصار گذشته برخي كسب و كارها مانند آهنگران در ايران داراي ضوابط و معيارها و آيين حرفه‌اي جامع و مستحكمي بوده‌اند. بنابراين، با توجه به مخاطرات حاصل از پيشرفت‌هاي تكنولوژي و همچنين سوابق مقابله با آن در تاريخ كشورمان تدوين آيين اخلاقي در هر حرفه يكي از ضرورت‌هاي جامعه امروزي تلقي مي‌گردد.
آيين اخلاقي در هر حرفه، اصول و ارزش‌هاي پايدار و محوري اعضاء در ارتباط با جامعه و گروه‌هاي ذينفع در آن حرفه است و هدف از تدوين چنين اصولي، حفظ حقوق و حفاظت و دفاع از جامعه و گروه‌هاي مذكور در برابر ضرر و زيان‌هاي احتمالي ناشي از عملكرد آن حرفه مي‌باشد.
آيين اخلاقي هر حرفه بر دو مؤلفه شناخت فرهنگ جامعه و مشخصه‌هاي اساسي آن حرفه استوار است و از آنجا كه هر جامعه‌اي، از فرهنگي خاص شكل گرفته و از مجموعه‌اي از اصول اخلاقي پيروي مي‌كند، بنابراين شدت و ضعف پايبندي به اصول اخلاقي در جوامع مختلف، متفاوت است. همچنين هر حرفه، از آداب و اصولي برخوردار است كه پس از تركيب آن با فرهنگ جامعه، مورد تأييد آن جامعه قرار مي‌گيرد و اعتبار پيدا مي‌كند.
كانون مشاوران اعتباري و سرمايه‌گذاري بانكي با هدف رفع موانع و چالش‌هاي موجود در اعطاي تسهيلات بانكي فعاليت مي‌نمايد و به منظور نظام مند نمودن عوامل ذينفع در اين فرآيند، ضرورت دارد تا آيين‌نامه اخلاق حرفه‌اي كه به سان وجداني بيدار، عملكرد و نتايج حاصل از رفتارهاي اركان چنين تشكيلات قانونمندي را نظارت و كنترل مي‌كند، تهيه و تنظيم گردد.
بي‌ترديد اخلاق حرفه‌اي در كانون مشاوران اعتباري و سرمايه‌گذاري بانكي، مبتني بر فرهنگ اجتماعي (ايراني) و رسالت و اهداف اصلي شكل‌گيري كانون مي‌باشد كه ناظر بر تنظيم روابط پويا و تعالي‌بخش ميان اعضاي كانون، مشتريان، بانك‌ها و كانون است.
اين نوشتار به عنوان اولين نسخه آيين اخلاق حرفه‌اي كانون مشاوران اعتباري و سرمايه‌گذاري بانكي توسط شوراي عالي كانون تهيه شده است.
بديهي است كارآمدي آيين اخلاقي تنظيم شده، در فرآيند عمل به آن، مورد ارزيابي قرار خواهد گرفت و با توجه به اولين تجربه كانون مشاوران اعتباري و سرمايه‌گذاري بانكي در اين مورد و نيز با عنايت به محيط متحول جامعه و حرفه مشاوره و پديد آمدن مسائل جديد، با گذشت زمان و به‌طور ادواري، مورد بازنگري و اصلاح قرار خواهد گرفت.
تعاريف اصطلاحات:
كانون: در اين آيين‌نامه عبارت است از كانون مشاوران اعتباري و سرمايه‌گذاري بانكي
مشاور: در اين آيين‌نامه به مشاوران فعال عضو کانون اطلاق مي‌شود كه در حوزه فعاليت‌هاي مصوب كانون (امكان‌سنجي- نظارت بر مصرف منابع در طرح‌ها و …) اشتغال دارند.
عضو: به شركت‌هايي گفته مي‌شود كه با احراز شرايط كانون، صلاحيت عضويت آنها در اين نهاد تأييد شده است.
اخلاق حرفه‌اي: به اصول و مقررات مندرج در اين آيين‌نامه اطلاق مي‌شود كه بعد معنوي حرفه مشاوره اعتباري و سرمایهگذاری را كه متضمن اهداف و منافع مشترك مشاوران عضو است، در برمي‌گيرد.
دامنه كاربرد: دامنه كاربرد اين آيين‌نامه براي كل اعضاء كانون مي‌باشد.
ارزش‌ها و اصول اخلاق حرفه‌اي
ارزش‌هاي اخلاق حرفه‌اي عنوان شده در اين آيين‌نامه بيانگر جرائم انضباطي و موازيني است كه كانون براي تعريف و تبيين خوب از بد و درست از نادرست از آن استفاده مي‌كند. بي‌ترديد كانون تلاش مي‌كند تا با تنظيم چارچوبي روشن و شفاف در جهت توسعه و كمال اين ارزش‌ها و حرفه مشاوره در حوزه اعتباري و سرمايه‌گذاري كشور، فعاليت كند.
- صداقت و شرافت‌كاري[1]: اعضاي كانون موظف‌اند در انجام خدمات حرفه‌اي خود نسبت به طرح و كليه ذي‌نفعان از جمله مشتري، بانك و … صادق باشند و با رعايت كليه اصول و معيارهاي تبيين شده در اين آيين‌نامه، شرافت حرفه‌اي خود را نشان دهند.
- انصاف و بي‌طرفي: اعضا مي‌بايد با رعايت اصول حرفه‌اي در فرآيند انجام وظايف، خود را از هر گونه پيش‌داوري، جانبداري، تضاد منافع يا نفوذ ديگران و قضاوت نادرست مبرا سازند و در انجام خدمات خود كاملاً بي‌طرف باشند.
- امانتداري: اعضاء بايد اطلاعات خصوصي را كه در جريان ارائه خدمات حرفه‌اي خود به دست مي‌آورند به مثابه امانتي از طرف مشتري تلقي كنند و آنها را بدون مجوز، استفاده و يا افشا نكنند. مگر آنكه از نظر قانوني يا حرفه‌اي، حق و يا مسئوليت آن را داشته باشند.
- صلاحيت حرفه‌اي: اعضاء بايد از صلاحيت حرفه‌اي و تخصصي لازم در حوزه فعاليت خود منطبق با آيين‌نامه‌هاي رتبه‌بندي و گرايش‌هاي اخذ شده از سوي كانون برخوردار بوده و خدمات حرفه‌اي خود را بر پايه استانداردهاي قانوني و با دقت و جديت تمام ارائه دهند.
- رفتار حرفه‌ای: رفتار حرفه‌ای، مجموعه‌ای از کنش‌ها و واکنش‌هاست که همگی از مبانی قانونی، علمی و فرهنگی و سازگار با حسن شهرت حرفه‌ای است که از کمترین خدشه به اعتبار حرفه‌ای جلوگیری می‌کند.
- نگرش فراشرکتی: با وجود اهمیت حضور در فضای رقابتی کار، هدف‌های سازمانی، ملی و جهانی از اهمیت بیشتری برخوردار هستند كه این نگرش تعالی‌بخش در بلند مدت منافع مادی و معنوی بیشتری را عاید مشاوران خواهد کرد. لذا شایسته است اعضاء در ارائه خدمات خود نگرش فراشركتي داشته باشند.
- احترام به منافع ملي: بنیادی‌ترین اصل تشكيل کانون مشاوران اعتباری و سرمایهگذاری بانکی، استفاده بهینه از منابع ملی در جهت توسعه همه جانبه كشور است، بنابراین احترام و ترجیح منافع فردی بر منافع ملي، نقض غرض آشکار دراهداف کانون محسوب می‌شود.
- احساس مسئوليت اجتماعي: اعضاء باید علاوه بر ایفای نقش اثرگذار حقوقی خود در توسعه ملی، به مسئولیت‌های اجتماعی خود نیز به عنوان عضوی از جامعه محدود مشاوران و جامعه بزرگ ملی باور داشته باشند.
- پايبندي به ارزشهای جهانی: توجه به ارزشهای جهانی مانند حفاظت از محیط‌زیست، خرده فرهنگ‌ها و فرهنگ جوامع و نگرش بین نسلی در مطالعات اقتصادی از اهم اخلاق حرفه‌ای شمرده می شود.
- صرفه‌جويي و رعایت حداکثر بهره‌وری از منابع در طرح‌ها: احساس مسئولیت در قبال منابع محدود آب و خاکی، انسانی و مالی، وظیفه همه آحاد جامعه به ویژه جامعه فرهیخته مشاوران به عنوان اصلی از اصول اخلاق حرفه‌ای است.
- کمک به توسعه فرهنگ و ظرفیت‌های اخلاقی و شخصیتی کارکنان: سعه صدر و روحیه همیاری در مسیر توانمندسازی جامعه مشاوران و تقویت ظرفیت‌های فردی و سازمانی نیروی انسانی شاغل در این حوزه، از وظایف اخلاقی مشاوران به شمار مي‌رود.
- حاکمیت اعتماد متقابل: کمک به اعتماد‌سازی و تقویت آن بین افراد حقیقی و نهادهای حقوقی درگیر با امر مشاوره، از راه التزام عملی به ضوابط، مقررات و بیش از آن به اصول متعالی اخلاقی، گام ارزشمندی در جهت رعایت اصول بنیادین اخلاق حرفه‌ای است.
- توجه عملی برتحقق اهداف استراتژیک کانون: نیل به هدف‌های اساسی کانون که متضمن منافع بلند مدت اعضاست، از منظر اعتقاد به حرکت جمعی در مسیر توسعه ، یکی از اصول اثرگذار اخلاق حرفه‌ای است.
- شفافيت و رد فساد: جلوگیری از هر اقدامی که در نهایت به فساد اداری یا مالی منجر مي‌شود موجب احترام به قانون و مقررات مالی – اقتصادی کشور، حفظ شأن حرفه‌ای مشاوره و پیشرفت مدنی جامعه خواهد شد.لذا ايجاد بستري شفاف و عاري از هرگونه فساد يكي از وظايف بنيادي هر يك از اعضاء كانون مي‌باشد.
معيارها و تعهدات اخلاقي
در راستاي تعالي آيين اخلاق حرفه‌اي، كانون ،ابتدا افراد، سازمان‌ها و گروه‌هايي را كه حقوق آنان بايد از سوي اعضاي كانون مورد توجه و احترام قرار گيرد، تعريف کند و بر اين اساس در تدوين آيين اخلاق حرفه‌اي كانون، علاوه بر توجه به حقوق مشتريان، بانك‌ها، حرفه مشاوره و هر يك از اعضاء و كاركنان آنها ، حفظ منافع مالی ، ارزشهای جهانی و فرهنگ مشاوره را نیز لازم شمرد .
الف – تعهدات اعضاء در برابر حرفه مشاوره
- با توجه به اهمیت منزلت مشاوران در نزد سیستم بانکی، پیوسته در مسير افزايش صلاحيت و قدر و منزلت حرفه مشاوره كوشا باشند.
- در صورتی که رفتار عضو دیگری را مغاير با منشور اخلاقی تشخیص دادند، مراتب را به کانون گزارش کنند و یا ذی‌نفعان را در هر مورد به ارائه گزارش مغايرت احتمالی صورت گرفته نسبت به منشور اخلاقی، ترغیب کنند.
- ضمن تعهد به اشاعه اصول منشور اخلاقی، خود را در مسئولیت تخلفات احتمالی صورت گرفته از طرف کارکنان، شریک بدانند.
- تعامل صحیح با فضای کسب و کار داشته باشند و منافع کوتاه‌مدت را بر منافع راهبردی حرفه ترجیح ندهند.
- نباید حصول نتایجی را که در اختیار آنان نیست تعهد کنند و همواره تعهد خود را منحصراً در مسیر انجام یک مطالعه علمی، فارغ از نتایج از پیش تعیین شده به کار بندند.
- رقابت در عرصه ارائه خدمات مشاوره ای در چارچوب کانون و اعضای آن را منطبق با کلیه اصول اخلاقی مندرج در این منشور صورت دهند.
- به گونه‌اي عمل کنند كه به منزلت يا مقام حرفه مشاوره زيان نرسد و دانسته در تجارت يا فعاليتی حرفه‌اي كه طبيعت كلاه برداري، تقلب يا فساد دارند، مشغول نشوند.
- از دریافت هرگونه وجه یا عقد هرنوع قراردادی که موجب مخدوش شدن قضاوت مستقل و در پي آن ارائه گزارش خلاف واقعیت‌های علمی گردد، پرهیز کنند.
- همواره در جهت حفظ شأن، جايگاهو اعتبار حرفه مشاوره حرکت و رفتار کنند.
ب – تعهدات اعضاء در برابر بانک‌ها
- در تعامل با نظام بانكي با صداقت تمام عمل كنند، حتي اگر اين كار خلاف ميل مشتري و يا منافع خود اعضاء باشد.
- خدمات حرفه‌اي خود را مبتنی بر قوانین و مقررات جاري كشور ارائه دهند تا موجب تسهيل فرآيند اعطاي تسهيلات توسط بانك‌ها گردد.
- برای حفظ استقلال خود، ميزان همكاري‌هاي خود را با در نظر گرفتن اصول قانوني و عرفي با بانك‌ها افزايش دهند.
- ضمن حفظ و ارتقاء صلاحيت فني خود، دانش و مهارت لازم را از طریق حضور در دوره های آموزش تخصصی به‌روز سازند و در جهت تأمین نیازهای اطلاعاتی خود و نظام بانکی حرکت کنند.
- مؤثرترین تلاش خود را براي شفاف‌سازی روابط ميان نظام بانکی و متقاضیان اعمال نمايند و زمینه را برای تسهیل جریان اعطای تسهیلات به منظور توسعه ملی فراهم سازند.
ج – تعهدات اعضاء در برابر مشتریان
- با همه مشتریان، بدون در نظر گرفتن نژاد، مذهب، جنسيت، معلوليت، سن و يا مليت آنها رفتاري برابر و عادلانه داشته باشند.
- همواره در جهت منافع مشروع مشتری عمل كنند و كليه خدمات را با صداقت و حفظ امانت انجام دهند.
- در برآوردها و طرح ادعاها با توجه به اطلاعات در دسترس، واقع‌بين باشند.
- دانش و مهارت خود را در متعالي‌ترين سطح، متناسب با توسعه فناوري، قوانين و مقررات نگه دارند و پشتكار لازم را در خدمات مورد درخواست مشتریان به‌كار گيرند.
- از آنجا که اطلاعات مربوط به مشتریان، محرمانه تلقی می شود، حداکثر تلاش خود را جهت حفظ این اطلاعات، جز در برابر تکلیف قانونی، به‌كار گيرند.
- مشتری را از محل و شرایط ذخیره کردن تمامی اطلاعات محرمانه، آگاه سازند.
- مشتری را در رابطه با هرگونه تضاد منافع احتمالي كه ممكن است در انجام خدمات براي وي پيش آيد، مطلع سازند.
- همه توان و تجربه علمی خود را در مسیر تحقق پروژه مطابق با سلایق مشتری به‌کار گيرند، مگر آنکه این کار خلاف قوانین و مقررات عرفی حرفه باشد.
د – تعهدات اعضاء در برابر يكديگر
- اعضاء بايد از دادن تخفيفهای نامعقول و غیر قانونی (نسبت به قيمت‌هاي پايه و رسمي) و يا ارائه خدمات مجاني، جداً خودداري نمايند.
- اعضاء بايد به اصول رقابت سالم پایبند بوده و از بكارگيري روش‌هاي غيراخلاقي براي اخذ كار پرهيز نمايند.
- اعضاء بايد از هرگونه اعمالي كه به نوعي باعث مخدوش شدن حقوق ديگر همكاران مي‌شود، خودداري نمايند.
- اعضاء بايد از حقوق ديگر همكاراني كه به دليل پايبندي به اصول و ضوابط اخلاقي و حرفه‌اي مورد بي‌احترامي و يا دچار ضرر و زيان شده‌اند، فعالانه حمايت و پشتيباني نمايند.
- اعضاء نبايد در پروژه‌هاي ناتمام ديگر اعضاء وارد شوند، مگر پس از كسب موافقت كتبي عضو قبلي يا مجوز از كانون.
- اعضاء نبايد كارشناسان ديگر اعضاء و همكاران خود را در دوران قرارداد به استخدام خود درآورند، مگر پس از كسب موافقت عضو ذینفع يا كسب مجوز از كانون.
- اعضاء نبايد بدون ذكر مأخذ و كسب مجوز (در مواردي كه استفاده از منبع منوط به كسب مجوز شده است) از نتايج كارها و پژوهش‌هاي ديگر همكاران در پروژه‌هاي خود استفاده نمايند.
- اعضاء نبايد مستقيم يا غير مستقيم نسبت به تخريب اعتبار و وجهه ساير اعضاي كانون با هدف پيروز شدن در گرفتن كار، اقدام كنند.
- اعضاء باید از لطمه زدن ديگران، اموال، اشتهار يا اشتغال آنها از طريق ادعاهاي نادرست و يا كينه‌جويانه اجتناب ورزند.
ه – تعهدات اعضاء در برابر کانون
- در ارائه مدارک و درج اطلاعات مربوط به خود یا پروژه‌هاي در دست اجرای خود به کانون، صادقانه عمل کنند.
- با توجه به اهمیت خرد جمعي و اثر فزاینده برآیند همکاری‌ها و هم‌اندیشی‌های اعضاء در اين راستا، همه توان خود را در جهت هماهنگی مجموعه اعضاء با محوریت کانون به‌کار گیرند.
- در چارچوب اهداف استراتژیک کانون، انتخاب بر پايه كيفيت را ترويج کنند.
- مراقب باشند تا به عمد و يا ازروي بي‌دقتي، كاري را انجام ندهند كه به شهرت و اعتبار کانون و سایر اعضاء صدمه رساند.
- در چارچوب قوانین و مقررات، با سازمان‌هاي قانوني بازرسي كه در رابطه با هر قرارداد تحقيق مي‌کنند، همكاري لازم نمايند.
- بدون داشتن اختیارات رسمی، خود را به عنوان نماینده کانون معرفی یا با این عنوان بیانیه‌ای را امضاء نکنند و یا گفتگوی رسانه‌ای انجام ندهند.
- چنانچه آگاهانه و یا ناآگاهانه اصول منشور اخلاقی کانون را نادیده بگیرند، به تصمیمات انضباطی کانون تمکین کنند.
- در فعالیت‌های کانون، جلسات و مجامع ، حضور مستمر و مؤثر داشته باشند.
- جهت دریافت آخرین اخبار، اطلاعات و ضوابط کانون ارتباط مستمر خود را با این نهاد حفظ کنند.
و – تعهدات اعضاء در برابر کارکنان و سهامداران
- اعضاء بايد نقش و مشاركت حرفه‌اي كارشناسان و كاركنان خود را در عملكرد شركت و موفقيت‌هاي آن تشخيص داده و از آنان به نحو شايسته قدرداني نمايند.
- اعضاء بايد در حد توان خود، محيط و فضاي كاري مناسبي براي كارشناسان و كاركنان فراهم كنند و شرايط رشد و توسعه آنها را ميسر سازند.
- اعضاء بايد با توجه به تفاوت ماهوي سازمان‌هاي متكي بر دانش و سرمايه‌هاي انساني و بنگاه‌هاي متكي بر سرمايه مالي، تعادل مناسبي بين منافع سهامداران و امنيت شغلي و رفاهي كاركنان ايجاد نمايند.
- اعضاء بايد در روابط كاري، رفتاري شفاف و صادقانه با كارشناسان و كاركنان خود داشته باشند و رعايت مقررات اخلاقي و هنجارهاي تعالي بخش اجتماعي را تشويق نمايند.
- اعضاء نبايد كارشناسان و كاركنان خود را در پايان قرارداد با مدت معين، مجبور به ادامه همكاري با خود نمايند و از پيوستن آنها به ساير شركت‌ها و يا تحقق هر تصميم و اراده ديگري كه احياناً موجب رشد دانش و توسعه مهارتی آنها خواهد شد، جلوگيري كنند.
- اعضاء بايد نسبت به اصول حقوق اساسي انسان پايبند بوده و از هر گونه تبعيض (قومي، ديني، جنسيتي و …) در جذب و نگهداري نيروي كار اجتناب نمايند.
- اعضاء باید بخش مناسبي از سود شركت را جهت پيشرفت كاركنان در زمينه‌هاي تخصصي از طريق شركت در دوره‌هاي پيوسته آموزشي، مطالعه مقالات فني و حضور در اجتماعات و سمينارهاي حرفه‌اي ، تخصیص دهند .
- اعضاء باید از انعقاد قراردادهاي يك طرفه با کانون به منظور فرار از پرداخت حقوق و مزاياي عادلانه (مانند حق بيمه و مزاياي پايان خدمت) – خودداری کنند .
- اعضاء موظفند كانون را به عنوان مرجع رفع اختلافات ، به کارکنان خود معرفی نمایند .
- اعضاء نبايد بدون دليل موجه و تشخيص صلاحيت مديريت، به كارشناسان اجازه تهيه كپي از طرح‌ها، نقشه‌ها، اطلاعات و گزارشات يا ديگر موارد مربوط به كارهايي كه حتي خود، آنها را انجام داده‌اند و محرمانه نيز نمي‌باشد، بدهند.
- اصل ” توسعه رابطه رضايت دو طرفه بين شركت و كاركنان ” را با توجه به قوانين و مقررات كار شامل شرح وظايف كاري، محدوده حقوق و مزايا ، تقويت کنند.
ز – تعهدات اعضاء در برابر منافع ملی و ارزش‌هاي جهاني
- نسبت به قوانین و مقررات ملی و منطقه‌ای آگاهی داشته و در تمام موارد بر اساس آن عمل کنند.
- مطالعات خود را بر پايه رعایت استانداردهای مالی، حسابداری و مقررات اقتصادی کشور و ملحوظ نمودن منافع اجتماعي بنا نهند و مواردي را كه ممكن است باعث به خطرافتادن منافع ملی، عموم مردم و يا محيط زيست شود، سریعاً به مقامات مسئول گزارش نمايند.
- در انتخاب و مطالعه طرح‌ها، ارايه نظرات حرفه‌اي، قضاوت و تصميم‌گيري‌ها پیش از هر چیز منافع ملی را مدنظر قرار دهند.
- در اجراي وظايف حرفه‌اي خويش رفاه عمومي و توسعه پايدار را مد نظر داشته باشند.
